નવરાત્રીના અવસર પર દેશભરના દેવી મંદિરોમાં ભક્તોની ભીડ જોવા મળે છે, ખાસ કરીને એવા દેવી મંદિરોમાં જ્યાં આસ્થા દૂર-દૂર સુધી પ્રસિદ્ધ છે. આવું જ એક પ્રખ્યાત દેવી મંદિર ઉત્તરાખંડના ચમોલીના જોશીમઠમાં છે. આ મંદિરમાં મા દુર્ગાના નવ અવતાર એક જ શિલા પર બિરાજમાન છે. અહીં નવરાત્રિમાં મા નવ દુર્ગાના નવ સ્વરૂપોની વિશેષ પૂજા કરવામાં આવે છે.
આ ઉપરાંત આ મંદિરની ઘણી એવી વિશેષતાઓ છે, જેના કારણે માતાના ભક્તોની મંદિરમાં અતૂટ શ્રદ્ધા છે. આ જ કારણ છે કે જોશીમઠ વિસ્તારના લોકો ઉપરાંત દૂર-દૂરથી લોકો અહીં પહોંચે છે અને મા દુર્ગાની વિશેષ પૂજા કરે છે. આ મંદિરને સિદ્ધપીઠ માનવામાં આવે છે. જણાવી દઈએ કે આ મંદિરમાં દેવી દુર્ગાના નવ સ્વરૂપોની મૂર્તિઓ સ્થાપિત છે, જેમ કે શૈલપુત્રી, બ્રહ્મચારિણી, ચંદ્રઘંટા, કુષ્માંડા, સ્કંદમાતા, કાત્યાયની, કાલરાત્રી, મહાગૌરી અને સિદ્ધદાત્રી.
ચઢાવેલું માખણ અથવા ઘી બરફમાં ફેરવાય છે:
બદ્રીનાથ ભુવન ચંદ્ર ઉનિયાલ, ભોલા સિંહ નમન, ભરત સતી અને ભગવતી પ્રસાદ નામ્બુરીના ધર્માધિકારીઓ જણાવે છે કે નવ દુર્ગા મંદિરની સૌથી મોટી વિશેષતા એ છે કે જે પણ અહીં મા દુર્ગાને માખણ અથવા ઘી ચઢાવે છે, તે બરફ બની જાય છે. મંદિર પરિસરના ગર્ભગૃહમાં ચારે બાજુ દિવાલો પર બરફ જેવું માખણ દેખાય છે.
મા પ્રથમ પાકનો પ્રથમ આનંદ અનુભવે છે:
પરંપરા અનુસાર, જ્યારે પણ આ વિસ્તારમાં પ્રથમ પાક આવે છે, ત્યારે ગામલોકો સૌથી પહેલા મા દુર્ગાને ભોગ ચઢાવે છે. તેને ગઢવાલી ભાષામાં કો ભારપૂજા કહેવામાં આવે છે, તેથી સ્થાનિક લોકો દરરોજ માતાને ભોગ ચઢાવે છે અને તેના ઘરની સંપત્તિ અને અનાજ માટે પ્રાર્થના કરે છે.
નવરાત્રિમાં વિશેષ પૂજા કરવામાં આવે છે:
નવરાત્રિ દરમિયાન મા દુર્ગાની વિશેષ આરાધના માટે ભક્તો પધારે છે, તેથી નવરાત્રિ નિમિત્તે સવારથી જ મંદિરમાં ભક્તોની ભારે ભીડ જામે છે. આ ઉપરાંત માતાનો ભવ્ય શ્રૃંગાર કરવામાં આવે છે અને વિસ્તારની સમૃદ્ધિની સાથે સાથે માતાને પ્રાર્થના કરવામાં આવે છે. આ સિવાય ચારધામ યાત્રા દરમિયાન બદ્રીનાથ પહોંચતા તીર્થયાત્રીઓ પણ મા દુર્ગાના આ મંદિરમાં માથું નમાવવાનું ભૂલતા નથી.
